- TOMUS
- TOMUSapud medii aevi Scriptores, volumen, librum, codicem notat, uti videre est apud Hieronymum ad Pammachium et Ocean. nec ingentem solum, sed medioctem, libellum, epistolamque, unde Eutychianos ridentes Leonem Pontificem, quod Epistolam dogmaticam suam ad Flavianum Patriarcham Constantinopolitanum et universum Concilium Chalcedonense mislam tomum appellatet (und eilla Tomus Papae Leonis in Oriente dicta est) increpat Ephtem Patriarcha Antiochenus, apud Photium. Etiam mappam mundi, in membrana exaratam, sic vocati apud Isidorum, Episcopum Pacensem, Chron. aera 749. adnotat C. du Fresne. Ex Graeco τόμος, quod ex origine vocis segmentum, et frustum notat a τέμνω, seco, scindo. Unde τόμος Θουριανὸς, quem inter piscium genera perperam recenset Plinius et aliis Xiphian vocari ait, l. 32. c. 11. Turdus inter saxatiles nobilis. Tumus Thurianus, quem alii xiphian vocant. Xiphias enim canicula est piscis, τόμος autem frustum eius conci sae et salitae; qui Θουριανὸς appellatus est a Thuriis populis et θυρσίων, thursio, a similitudine capitis thyrsi, cum scil. hac forma concidebatur. Salmas. ad Solin. p. 1317. Proprie vero idem τόμος ac κορμὸς est, truncus seu codex; et κόνταξ seu κοντάκιον, scapus, ramus videl. arboris ex utraque parrte praecisus, vel simpliciter ab arbore recisus, quem κλάδον quoque Graeci appellavêre: quibus nominibus, a fimilirudine, postmodum vocavêre Veteres chartas in unum volumen convolutas atque complicatas, quomodo chartae non scriptae iungi solebant, uti ex Cassiodoro discimus; atque hinc ad quodvis volumen denotandum et codicis et τόμου seu tomi vox est extensa. Idem Salmas. ad Vopisc. in Firmo, c. 3. Vide quoque supra in voce Codex, item Scapus.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.